سرطان دهانه رحم یا سرویکس زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های دهانه رحم به طور غیر طبیعی رشد می‌کنند و به دیگر بافت‌ها و اندام‌های بدن حمله می‌کنند. هنگامی که تهاجمی است، این سرطان بافت‌های عمیق‌تر دهانه رحم را تحت تأثیر قرار می‌دهد و ممکن است به سایر قسمت‌های بدن (متاستاز)، به ویژه ریه‌ها، کبد، مثانه، واژن و رکتوم گسترش یابد.

با این حال، روند رشد سلول‌های سرطان دهانه رحم آهسته است، بنابراین پیشرفت آن از مرحله تغییرات پیش سرطانی، فرصتی برای پیشگیری، تشخیص زود هنگام و درمان فراهم می‌آورد. روش‌های بهتر تشخیصی به کاهش سرطان دهانه رحم در طول چندین دهه کمک کرده است.

اکثر زنانی که تغییرات پیش از سرطانی در دهانه رحم آنها تشخیص داده می‌شود در سن ۲۰ و ۳۰ سالگی خود هستند، اما سن متوسط زنان هنگام تشخیص سرطان دهانه رحم در اواسط دهه ۵۰ است. این تفاوت در سنی که در آن تغییرات پیش سرطانی اغلب تشخیص داده می‌شود و سنی در آن سرطان تشخیص داده می‌شود، روند پیشرفت کُند این بیماری و دلیل اینکه چرا این بیماری می‌تواند درصورت انجام اقدامات مناسب پیشگیری شود، را مشخص می‌کند.


علل سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم با تغییرات غیر طبیعی در بافت دهانه رحم شروع می‌شود. خطر ابتلا به این تغییرات غیر طبیعی با عفونت با ویروسی پاپیلومای انسانی (HPV) مرتبط است. علاوه بر این، رابطه جنسی زودهنگام و مصرف قرص‌های ضد بارداری خوراکی (قرص‌های کنترل بارداری) خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش می‌دهند، زیرا این موارد خطر قرار گیری در معرض ویروس پاپیلومای انسانی را بیشتر می‌کنند.

مشخص شده است انواع HPV، ویروسی که انواع مختلف آن باعث زگیل‌های پوستی، زگیل‌های تناسلی و سایر اختلالات پوستی غیر طبیعی می‌شود، در بسیاری از تغییرات در سلول‌های رحم که ممکن است در نهایت منجر به سرطان شوند، نقش دارند. انواع خاصی از HPV نیز به سرطان‌های مربوط به فرج، مهبل (واژن)، آلت تناسلی، مقعد، زبان و لوزه‌ها مرتبط هستند. مواد ژنتیکی که از انواع خاصی از HPV (زیرمجموعه‌هایی با خطر بالا) منشاء می‌گیرند در بافت‌های دهانه رحم وجود دارند که نشان دهنده تغییرات سرطانی یا پیش آگهی سرطان هستند.

علاوه بر این، زنان مبتلا به HPV بیشتر احتمال دارد که دچار سرطان دهانه رحم شوند. دخترانی که فعالیت جنسی خود را قبل از ۱۶ سالگی یا در طول سال شروع دوره قاعدگی آغاز می‌کنند، در معرض خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم هستند.

سیگار کشیدن یکی دیگر از عوامل خطر برای ابتلا به سرطان دهانه رحم است. مواد شیمیایی در دود سیگار با سلول‌های دهانه رحم ارتباط برقرار می‌کنند و باعث تغییرات پیش سرطانی می‌شوند که ممکن است در طول زمان به سرطان منتهی شود. خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم در افراد سیگاری دو تا پنج برابر بیشتر از جمعیت عمومی است.

روش‌های پیشگیری از بارداری خوراکی (قرص)، به ویژه اگر بیشتر از پنج سال ادامه یابد، خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش می‌دهد زیرا باعث کاهش استفاده از کاندوم می‌شود.1


علائم سرطان گردن رحم

سرطان گردن رحم در مرحله اولیه معمولاً علائم و نشانه‌های خاصی ایجاد نمی‌کند. علائم و نشانه‌های مراحل پیشرفته‌تر سرطان دهانه رحم عبارت‌اند از:

خونریزی که در بین قاعدگی منظم ماهیانه رخ دهد

خونریزی بعد از تماس جنسی یا شستشوی واژن یا معاینه لگن

خونریزی قاعدگی طول کشیده یا شدیدتر از معمول

خونریزی بعد از یائسگی

خونریزی واژینال پس از مقاربت

افزایش ترشح از واژن که ممکن است بوی نامطبوع داشته باشد

درد در ناحیه تناسلی یا درد در لگن در هنگام مقاربت

عواملی که خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش می‌دهد

خطر درگیری با سرطان دهانه رحم بر اثر بعضی عوامل بیشتر می‌شود. از جمله:

فعالیت جنسی زودرس: داشتن رابطه جنسی در سنین پایین خطر ابتلا به HPV را افزایش می‌دهد.

 داشتن سایر عفونت‌های جنسی: داشتن عفونت‌هایی مانند کلامیدیا، گونوره، سیفلیس و HIV / AIDS خطر ابتلا به HPV را افزایش می‌دهد.

 سیستم ایمنی ضعیف: اگر سیستم ایمنی بدن شما تحت تأثیر شرایط بهداشتی دیگر تضعیف شده و شما دارای HPV هستید احتمال ابتلا به سرطان گردن رحم بیشتر است.

سیگار کشیدن: سیگار کشیدن باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم می‌شود.


سن ابتلا به سرطان دهانه رحم

برخلاف سرطان رحم که در سنین بالای ۵۰ سالگی و یائسگی معمولا شروع می‌شود؛ سرطان دهانه رحم می‌تواند از سن ۲۵ سالگی شروع شود و پیک آن در ۴۷ سالگی است.

افرادی که در سن پایین‌تر از ۱۶ سالگی ازدواج می‌کنند، در این برهه زمانی نزدیکی دارند، تعداد زایمان‌ها متعدد است سرطان دهانه رحم در آنها بیشتر مشاهده می‌شود. 2


سرطان دهانه رحم چگونه تشخیص داده می‌شود ؟

پزشکان این توانایی را دارند که با استفاده از آزمایش پاپ اسمیر، وجود سلول‌های غیرعادی، و به صورت بالقوه سرطان‌زا را تشخیص بدهند.

برای این منظور، همانند استفاده از سواب پنبه‌ای برای نمونه برداری، از بافت دهانه رحم نمونه‌برداری می‌شود. این سواب به آزمایشگاه ارسال می‌شود تا وجود هرگونه سلول سرطانی، یا در آستانه سرطانی شدن تشخیص داده بشود. 

در دستورالعمل‌های کارگروه خدمات پیشگیرانه ایالات متحده آمریکا، به زنان 21-29 سال توصیه شده تا هر 3 سال یک‌بار، از نظر وجود سرطان دهانه رحم، وضعیت خود را مورد بررسی قرار بدهند.

چنین غربالگری بوسیله آزمایش پاپ اسمیر انجام می‌شود. همچنین برای زنان 30- 65 سال، غربالگری با آزمایش پاپ اسمیر، در بازه‌های زمانی 3 ساله الزامی است. ضمناً می‌توان برای دوره زمانی 5 ساله، آزمایش ویروس HPV، یا آزمایشات ترکیبی پاپ اسمیر و HPV را انجام داد.

آزمایش ویروس HPV، کاملاً مشابه آزمایش پاپ اسمیر است. پزشک به همان شیوه قبلی، از سلول‌های دهانه رحم نمونه‌برداری می‌کند. تکنیسین‌های آزمایشگاهی، وجود هرگونه آثار ژنتیکی مربوط به HPV در سلول‌های موجود را تست می‌کنند.

این محتواهای ژنتیکی همان DNA و RNA هستند، که با عنوان نوار HPV از آن‌ها یاد می‌شود.

حتی در مواردی که واکسن لازم برای حفاظت از HPV را دریافت نموده‌اید، باید کماکان به صورت منظم، غربالگری‌های مربوط به سرطان دهانه رحم را پُشت سر بگذارید.

زنان باید راجع به زمان انجام آزمایش پاپ اسمیر، با پزشک‌شان مشورت بکنند.

گاهی اوقات شرایط به گونه‌ای پیش می‌روند، که شما به آزمایشات بیشتری نیاز پیدا می‌کنید. به طور به‌خصوص، زنانی که سیستم ایمنی‌شان به دلایل زیر سرکوب شده باشد، باید تحت این آزمایشات قرار بگیرند:

ایدز

مصرف طولانی مدت استروئید

پیوند اندام

همچنین ممکن است پزشک به افراد توصیه بکند که به اقتضای شرایط، آزمایشات غربالگری را به میزان بیشتری انجام بدهند. تست‌های مهم زنان را در این نوشته بخوانید.


چشم‌انداز پیش رو برای درمان سرطان دهانه رحم چیست؟

سرطان دهانه رحم، یکی از سرطان‌هایی است که قدرت درمان‌پذیری بالایی دارد. شرط لازم برای درمان این سرطان این است که به موقع، و در مراحل آغازین شناسایی بشود. مطابق گزارش انجمن سرطان آمریکا، هرچقدر میزان غربالگری با آزمایشات پاپ اسمیر در حد بالاتری باشد، مرگ و میر ناشی از سرطان دهانه رحم کمتر خواهد بود.

انجام منظم آزمایشات پاپ اسمیر، برای تشخیص سلول‌های در معرض خطر سرطانی شدن، یکی از مهم‌ترین و موثرترین روش‌های پیشگیری محسوب می‌شود. زدن واکسن HPV، و انجام منظم غربالگری‌ها بر مبنای آزمایش پاپ اسمیر، به شما کمک کرده تا ریسک سرطان دهانه رحم را کاهش بدهید.


چگونه می‌توان از عفونت HPV، و سرطان دهانه رحم پیشگیری کرد؟

هرچقدر احتمال ابتلا به HPV کمتر باشد، ریسک سرطان دهانه رحم نیز کمتر می‌شود. اگر در بازه سنی 9 الی 45 سال قرار گرفته‌اید، می‌توانید واکسن HPV را دریافت کنید. 

علی‌رغم اینکه انواع مختلفی از واکسن HPV در بازار وجود دارند، اما همه آن‌ها در برابر گونه‌های 16 و 18 ویروس HPV از افراد حفاظت می‌کنند. این گونه‌ها بیشترین قدرت سرطان‌زایی را در اختیار دارند. برخی واکسن‌ها در برابر انواع بیشتری از HPV، ایمنی ایجاد می‌کنند. حالت ایده‌آل این است که قبل از ورود به فعالیت‌های جنسی، این واکسن را دریافت نمایید.

سایر روش‌های پیشگیری از سرطان دهانه رحم عبارت‌اند از:

انجام منظم تست‌های پاپ اسمیر، با توجه به سن و شرایط پزشکی، راجع به تعداد دفعات توصیه شده برای انجام آزمایش پاپ اسمیر مشورت بکنید.

در هنگام رابطه جنسی از روش‌های بازدارنده (ایجاد مانع) استفاده کنید. کاندوم‌ها و پوشش‌دهنده دندان از جمله این وسایل محسوب می‌شوند.

سیگار نکشید، افراد سیگاری شدیداً در معرض خطر سرطان دهانه رحم قرار دارند.3


پی نوشت:
1.www.rastineh.com
2.www.drdr.ir
3.www.darmankade.com